1. Houtskeletbouw (HSB)

Bouwen zonder schaarse grondstoffen, de biodiversiteit aan te tasten of CO2- en stikstofuitstoot. Dat kan met ecologische bouwtechnieken. Maar waar hebben we het dan over? Zeven biobased bouwmethodes op een rij. De beste volgens VDZ Projecten is Houtskelet bouw wat wij dan ook continu toepassen in Aanbouw Opbouw en verbouw en ook in renovatie van binnenuit.

HSB is de oudste, een bewezen en ook de meest gebruikte biobased bouwmethode ter wereld. Dat werkt met een frame van houten balken, kolommen en spanten. In een HSB-project kun je probleemloos een wand van bijvoorbeeld stro invoegen (of leemsteen, massief hout, kalkhennep, houtvezel, cellulose vulling, stampleem). HSB is demontabel, herbruikbaar, aanpasbaar tot ver in de bouwfase, volledig circulair en geschikt voor bijna ieder type bouwproject. Daarnaast slaat deze vorm van bouwen grote hoeveelheden CO2 op, zorgt prefab voor een korte bouwfase en garandeert de lichtheid van het materiaal geen (tot bijna geen) stikstofemissie door transfort en hijsen.

2. Massiefhoutbouw

Met Cross Laminated Timber (CLT, kruislaaghout) kun je alles doen wat nu met staal en beton wordt gedaan, behalve extreme hoogbouw. Het gaat om massieve houten platen uit verschillende lagen hout, die kruislings op elkaar zijn gelijmd. Eenmaal op hun plaats vormen de prefab CLT-wanden meteen de draagconstructie van een woning. Tegelijkertijd heeft het alle voordelen die het bouwen met hout sowieso heeft.
Wel goed om te weten: de L in CLT staat voor lamineren. En dus voor chemische lijm. CLT-panelen kunnen dus niet zomaar terug in de natuur; de mogelijkheden voor hergebruik zijn beperkt. Er zijn lijmloze alternatieven, zoals Dowel Laminated Timber (DLT). Daarbij worden houten pinnen gebruikt om de lagen hout bij elkaar te houden. Verder zijn CLT-wanden ook niet zo dampopen als bij een natuurlijk geïsoleerde HSB-wandopbouw.

3.Kalkhennep

Hennep bestaat uit hele sterke vezels, groeit snel en bijna overal. Kalkhennep of hennepbeton wordt gemaakt door die vezels te binden met kalk en te laten uitharden. Een bijzonder veelzijdige biobased bouwmethode: het kan net als beton in een mal worden gegoten, in handzame blokken worden gestapeld of worden verwerkt/gespoten in prefab wanden. Kalkhennep blokken zijn ook geschikt om wanden in een bestaand (monumentaal) gebouw op eenvoudige wijze te na-isoleren, zonder enorme bouwkundige ingrepen. Het materiaal slaat CO2 op, biedt prefab mogelijkheden en zorgt voor een gezond en constant binnenklimaat door de natuurlijke zelfregulerende werking.

4.Strobouw

Stro is een restproduct van de akkerbouw en daardoor goedkoop en in ruime mate beschikbaar. Net als hout slaat stro veel CO2 op en kost het relatief weinig energie om te verwerken. Strobouw is één van de oudste en meest bewezen bouwmethodes in deze lijst. Eerst was het vooral strobalen stapelen in een houten frame; nu kun je strowanden prefabriceren en binnen een structuur van houten balken en kolommen een draagconstructie laten vormen. Die stro-frames zorgen voor een uitstekende thermische en akoestische isolatie, en een gezond en constant binnenklimaart door hun natuurlijke zelfregulerende werking.

5.Systeemhoutbouw

Hierbij gaat het om de groep bouwconcepten die een kant-en-klaar systeem bieden van houten elementen. Die hoeven op locatie alleen nog maar in elkaar gezet te worden en zijn vaak eenvoudig te monteren. Deze innovaties bieden een middenweg tussen blokken stapelen op de bouwplaats en het prefabriceren van complete wanden en vloeren in de werkplaats van de houtproducent. Zo’n bouwmethode biedt bijvoorbeeld uitkomst voor het realiseren van kleinere houtbouwprojecten en zijn geschikt voor klanten die veel zelf willen doen. Denk aan het Franse Brikawood, het Duitse SI-modular of het Belgische Blokiwood. Producten die vrijwel geen stalen of aluminium onderdelen bevatten.

6.Leemsteen

Leemstenen zijn – simpel gezegd – bakstenen die niet worden gebakken. Een mengsel van klei, aarde en natuurlijke vezels (stro, zaagsel) wordt in een mal geduwd. Vervolgens droogt en hard de steen vanzelf uit, zonder oven. Er is geen bakproces, dus ook geen energieverbruik of CO2-uitstoot. Net als geperste aarde hebben leemstenen een hoge thermische massa, waardoor het gebouw overdag koel blijft en ’s nachts warm. Nadeel: het materiaal bevat maar een klein deel hergroeibare grondstoffen. Deze bouwmethode laat ook geen prefab en snelheid toe.

7.Gestampte aarde

Ook wel stampleem of leemmassiefbouw genoemd. Een methode waarbij je veel lokaal voorkomende materialen als zand, klei en gravel kunt gebruiken. Het mengsel wordt gebonden met kalk of een biologisch alternatief, in een stevige mal gegoten en samengedrukt tot een massieve vloer of wand. Daarna moet het lange tijd uitharden, maar dat kost geen energie. Tijdens dat proces neemt de drukkracht en stabiliteit sterk toe. Door de hoge thermische massa en vochtregulerende/koelende werking is deze bouwmethode vooral geschikt voor warme regio’s. De nadelen? De grondstoffen zijn op korte termijn niet hergroeibaar, prefab is onmogelijk en de bouwtijd is lang.